Sağlık olsun…

Öneren: Cem Birder

Esnek Şema Üzerinde Emprovize Düşünceler

SWOT analiz (*) yaklaşımında ele alınan 4 bölüm (üstünlükler, zayıflıklar, fırsatlar, tehditler)  arasındaki kategorik ilişkiler irdelenmiyor. Halbuki yaşamsal konularda (farklı kategoriler de olsa) daima derin etkileşimler var.  Ortaya çıkan matriks tek bir tabloda (hücrede) görsel olarak ilişkilendirilebilir. Bu arada her birimiz için geçerli “sağlık” tanımı aynı değil, sabit değil. Değişkenler değişebilir,  ilişkiler yönlerinde belirsizleşebilir, tanımlı sınıflar arasında geçişler olabilir, hatta sıfatlarda anlam kayması bile olabilir (“üstünlük” ne demek?).

Önerilen esnek şema sadece bir fikirsel deneme. Görebildiğimiz ve göremediğimiz tüm yaşam formları dinamik; “önerdiğimiz gerçek” çoğu kez mutlak değil.  Herkesin kendi değişken şemasını yapması gerek belki de…

Sağlıklı Yaşam İçin Önerilen Format içindeki Elementler

Toprak Ana’nın sağlığı için, onun üzerinde yıkıcı etkiler oluşturabilen insanın kendi sağlık parametreleri üzerinde de düşünelim. Sizce sağlığını yitiren insan, sağlıksız bir dünyaya yol açıyor mu; ve giderek sağlıksız hale gelen dünya ve insan ikilisi bu gidişatı hızlandırıyorlar mı? Eğer sağlıklı bir dünya için sağlıklı insanlar gerekiyorsa, önce kendimize yakından bir bakalım (dünyayı kurtarmadan önce !). Ve tabi ki, daha mutlu insanlar, mutlu bir dünya için…

Aşağıda bazı tanımlamaları alfabetik olarak önerdik. Her birimizin yorumlarını entegre ederek devam edeceğiz, çünkü sadece bir paragrafa hatasız veya eksiksiz ifadeler ile sığması oldukça güç:

Bireysel Kapasite ve Özgürlük: Bireyin dışardan zorunlu yönlendirmeler etkisinde kalmadan, taşıdığı zekâ ve tercihi doğrultusunda oluşturduğu akıl, yetenek, bilgi, deneyim, fikirler ve fiziksel etkinlikler bütünü; bunların her birinin istem dışı bağımlılık veya sınırlamalar taşımadan yürütülebilme imkanı.

Etik Üretim ve Tüketim: Kendine, çevresine ve ölçümlenebilir geleceğe zarar vermeyen, şeffaf amaç ve yöntemler kullanılarak yapılan fiziksel-düşünsel üretimler ve etkinlikler bütünü.

Huzur, Güven ve İyimserlik: Yaşamın farklı alanlarında (iş, aile/sevgili, sağlık, çevre ilişkileri, hobi, vb) stres, korku, endişe, panik duyguları yaşamamak ve/veya üçüncü şahıslarda bu olumsuz duygulara sebep vermemek; olası olumsuzluklar karşısında sakin ve yapıcı olabilme yetisi.

İyi Barınma ve Çevre Koşulları: Sağlıklı yaşam mekânına sahip olmak (<ev ve iş mekanlarının özellikleri, ev-iş arası geçen süre ve yerler>, <gürültü, hava kirliliği, trafik vb koşullar>).

İyi Beslenme: Özel bir diyet ihtiyacı veya zorunluğu haricinde (olabildiğince mevsimsel ve yerel gıdalar ile) , <toprak, su, hava, çevre, dış girdi> koşullarının her birinin temiz olduğu bitkisel ürünler, 2) <dolaşan, çoğu zaman doğal beslenen, asgari müdahale ile sağlık koşulları sağlanan> hayvanların ürünleri ile, 3) önerilen hammaddelerin doğru koşullarda muhafaza edildiği ve 4) mamul ürünlerinin zararlı katkı maddeleri ile zenginleştirilmemiş ve hijyenik olarak üretildiği, dengeli aralıklarda ve miktarda tercih eden, sağlığa zararlı alışkanlıklar olmaksızın (alkol, tütün gibi), sağlık koşulları doğrultusunda olabildiğince az kimyasal ilaç alarak sürdürülen beslenme rejimi. Bu rejim içinde gerekli miktarda tüketilen suyun ve diğer likitlerin de sağlıklı olması.

Özne: Kendimizi “ben” yapan şeylerin bütünü. Belki bir boşluk içini doldurduğumuz, veya bir kütle içinden hergün birşeyler temizlediğimiz.

* * *

Alice Herz hakkındaki kısa belgesel film, bahsettiğimiz elementlerin birçoğunun bileşkesinde,  insan olarak yaratabileceğimiz “mutlu gerçek” hakkında önemli ipuçları veriyor (paylaşım için Erel Eryürek’e teşekkürler):

(*) SWOT Analiz hakkında:

————————————————————————————————-

Feride Gürsoy’un yorumu:

Ciddi kafa patlatmak gerek ne demek istediğimi tam anlatabilmem için. Yani işin öyle çok boyutu var ki… Mesela etik üretim demişsin… Etik üretim yaptığına inanan ama etik üretim yapmayan bir insan düşün… Henüz bilgisi kısıtlı olduğu için verdiği zararın farkında değil diyelim. Böyle son derece sağlıklı ve kendine inanan insanlarla karşılaştım. Ya da etik üretim yapan içi ve vicdanı rahat birini düşün,  diğer yazdığın öğeler de tamam. Sağlıklı olması için yeterli olabiliyor mu gerçekten? İşim gereği hergün insanlar ve neden mutlu ya da sağlıklı olamadıklarıyla ilgili çalışmalar yapıyorum. Sağlıklı yaşam için herkese uyan bir format olabilir mi gerçekten? Belki su, hava, toprak gibi çok temeldeki fiziksel sağlığımızda. Ama beslenmeye gelince bile işler karışıyor. Belki et yemek bazılarına göre etik değil ama kimisinin metabolizması B12’yi başka türlü alamıyor. Peki iyi beslenmeyi anlatacak olan nasıl kapsayacak bunu, kendi etiğiyle başkalarını dışlayıp onlarda sağlıksız sonuçlara neden olmadan? Hele işin içinde buzdağının suyun altındaki kısmı gibi devasa bir bilinçaltı varken. Orada etik üretim sadece bireysel sorumluluğumuzla değil babamızın dedemizin sorumluluklarıyla da karışıyor. Bilinçaltımız bizi bir birey olarak görmüyor, bizi sistemin bir parçası olarak ele alıyor. Hasta bir ağacın sağlıklı bir yaprağı olabilir mi? Deneyimlediklerimi kategorileştirmeye çalışınca çok zorlanıyorum bu çok boyutluluk karşısında.

————————————————————————————————-