Gördes Çiftliği ve Tarlaburada.com ürünleri uzun süredir http://www.toprakana.com.tr web sitemizde müşterilerimize hizmetlerini sürdürüyor. Şirket sahiplerinden Tolga Soydaş temiz gıdanın ülkemizdeki geleceği ve kurumsal hedeflerini içeren sorularımızı aşağıda sizler için yanıtladı.
Gördes Çiftliği nasıl kuruldu? Ürün portföyü seçiminiz nasıl tasarlandı?
2011 senesinin son aylarında, ceviz bahçesi kurmak hayali ve planlarıyla Manisa’nın Gördes ilçesinde bir köyde bir tarla satın aldık. Bu zamana kadar hayatımız ne bir tarlada geçmişti, ne de toprakla ilgili bir bilgiye sahiptik. İspanya ve özellikle Fransa’da, benzeri yatırımlar konusunda, yıllar evvelinden neler yaptıklarını ve hangi stratejileri uyguladıklarını araştırdık ve nihayetinde bugün cevizlerini toplayabildiğimiz bahçemizin fidanlarını ellerimizle 2012 senesinde Gördes topraklarına teslim ettik.
Gördes’e adım attığımız ilk gün itibariyle dikkatimizi çeken en önemli husus yerel halkın hiçbir şekilde katma değeri olan ürün yetiştirmiyor olmasıydı. Topraklar boştu, ekilmiyor ve hatta yerli yabancı, en önemlisi de, tarımı bilmeyen kişilere ve şirketlere satılıyordu. Önce yerel halkı tembellikle suçladık. En kolayıydı “bunlar tembel ondan çalışmıyorlar” demek, o zaman böyle düşündük. Cevizlerimiz büyürken boş durmadık, dönemsel ürünler ekip biçmeye karar verdik. Bir sene domates , diğer sene kavun, salatalı, nohut gibi mevsimlik ürünler ekmeye çalıştık. Küçükbaş hayvan aldık; et, süt ve peynirini üretmeye çalıştık. İnek aldık sütünü satmaktı maksat. Olmuyordu; bir şeyler eksikti. Ürettiklerimizin hiçbiri ya para etmiyor, ucuza talep görüyor ya da hiç yüzüne bakan olmuyordu. Elde kalanı hayvanlara yediriyorduk, ama hayvanların da ne sütü ne peyniri para etmiyordu. Neden sonra anladım, tembel olan köylü değildi. Yıllarca senede sadece bir kere veya toprakları iyi ise, iki kere hasat beklediği tarlalarından ne yazık ki uzun yıllar boyunca hep zarar etmişlerdi. Ne ektilerse, ne biçtilerse para etmemişti, çünkü satış kanalı noksandı. Bıkmışlardı artık. Para ve emek harcayıp toprakları ekip sonra zararına ürünü satmak veya hiç satamamak sürdürülebilir değildi. Siz çalıştığınız iş yerinizde kaç sene maaş almadan veya kazanç sağlamadan çalışabilirsiniz? Tembellik diye tanımladığımız şey, işte buradan gelmekteydi.
İlerleyen günler için yöredeki yerel tohumların ve halkın ekip biçmeyi bildiği ürünlerin seçimini yaparak öncelikle susam, tahin ve bu ürünlere eşlik edebilecek pekmez ve benzeri ürünlerin üretimine yoğunlaştık. Bir yandan cevizler büyümekteyken, bir yandan da biz elimizdeki kısıtlı imkanlarla kaliteli, doğal temiz ve geleneksel üretim metotlarını kullanarak bu ürünlerin üretimine başladık.
Yeni bir ortaklık yapınız oluştu, bu yeni ortaklıkla hedefleriniz nedir?
Hem üretim, hem lojistik, hem de satış ve pazarlama bir elde toplanınca ne yazık ki hiçbir kalemin hakkını tam olarak veremiyorsunuz. Pandemi dönemi satış, lojistik ve pazarlamanın yoğun olduğu, ama bir o kadar da üretimin geri beslemeyi başarabilmesi gereken bir süreçti. Ancak ne yazık ki bu süreçte, kadromuz da, mali imkanlarımız da yeterli değildi. Satış kanalının çok daha iyi organize olması, pazarlama için kesinlikle doğru ve sürdürülebilir yatırımlar yapılması, pazarlama ve satış kısmımıza likidite ihtiyacı artık kaçınılmazdı. Lise’den sınıf arkadaşımın kardeşi olan Emre Sungur ile uzun süredir konuşmakta, bilgi paylaşımında bulunmaktaydık. Tam da o zorlu günlerde yeni bir ortaklık yapısı ve pazarlama sisteminde buluşmaya, yeni bir tüzel çatı altında birlikte koşturmaya karar verdik.
Verdiğiniz hizmetlerin pandemi döneminde müşterilerinize sağlayabildiği avantajlar var mı?
Tarlaburada.com zaten ilk başından beri mümkün olduğu sürece özellikle de İstanbul içerisinde kargo kullanmıyordu. Bu operasyonu kendi araçlarımızla sağlıyorduk. Pandemi döneminde kargoların hantal ve yetersiz kalmaları bize önemli bir yol açtı. Ama yeni ortaklık yapısı ve stratejisi, sistemin artık haftanın her günü İstanbul içi ilçelere servis verebilmesi, müşterilerimizin günlerce teslimat beklemek zorunda kalmaması ve en önemlisi hafta içerisinde her gün teslimat yapabilme şansını tanıdı bize. En güzel haberse sanırım müşterilerimizin adreslerine gelecek olan aracın gün içerisinde saat kaçla kaç arasında kendilerine ulaşabileceklerini bilmeleri ve araçları bizlerden otomatik giden link vasıtasıyla takip edebiliyor olmalarıydı.
İstanbul’da müşterilere direkt dağıtım yapan bir başka şirket olan taze direkt hizmetlerini sürdürememişti. Bu konuda yorumunuz ve sizin yol haritanız nedir?
Taze Direkt, her gün Mustafakemalpaşa’dan İstanbul’a araçlarıyla sevkiyat yapmaya çalıştı. Günde 250 km gelip, bir o kadar da geri döndü. Yaş sebze ve meyve üretimi de o bölgedeydi ve zor bir operasyondu. Tolga Soydaş olarak ben bu firmanın hizmetlerini sürdüremediğine inanmıyorum. Kapatması stratejikti ve kapattı; takipçileri ve sevdalılarının oluşturduğu talep ve kamuoyu sayesinde de Migros’a satıldı. Baştan sona planlı olduğu düşüncesindeyim.
Ama Tarlaburada bu kadar yüklü maliyetlerle bu işi yapmıyor. Bizim araçlarımız kırsala 15 günde bir gidip, ürünleri İstanbul – Ataşehir’de bulunan depomuza getiriyor. Tüm satış personelimiz İstanbul’da ikamet etmekte ve ürün çıkışları Ataşehir’deki depomuzdan sağlanıyor.
Temiz gıdanın geleceğini ekonomik açıdan nasıl görüyorsunuz?
Temiz gıda insanların yaşam tercihi olacak. Ama en önemlisi üretici veya satıcıyla müşteriyle arasındaki güven bağı olacak. Bu alışverişin de çoğunlukla dijital olacağını düşünüyoruz.
Temiz gıdanın geleceğini sosyal ve sağlık parametreleri açıdan nasıl görüyorsunuz?
Günümüzde hastalıklar artıyor. Tüketici aslında son derece bilinçsiz ve kandırılmaya , yönlendirilmeye de çok müsait. Temiz Gıda’yı tercih edenler son dönemlerde birlikte gıda toplulukları, kooperatifler de kurarak tercihlerini örgütleme yolunu da tercih ediyorlar. Hatta topluluk destekli tarım şu an bu grupların en öncelikli tercihi. Dolayısıyla bir araya temiz gıda amacıyla gelen bu gruplar gerek sosyal, gerek siyasi birlikteliklere varacak kadar farklı mecralara da yelken açabiliyorlar.
Gıda ve tarımsal üretimin ülke çapında bir stratejik devlet politikası olabilmesi sizce mümkün mü, nasıl?
Bir gün tarımı bilen, gıda ve ziraatten anlayan, bunu da teknolojiyle süsleyebilen liyakat ve eğitim sahibi insanlar gerekli pozisyonlarda görev alabilirse, elbette.
Müşteri ilişkilerinizde önemsediğiniz unsurlar nedir?
Hızlı iletişim , ulaşılabilirlik.
Süreklilik. Aynı ürünün sürekli satın alınabiliyor olması.
Dürüstlük, yani mal kötü çıkmış olabilir kavanoz kapağından hava almış da olabilir. Gerçek neyse ilişki onun üzerine inşa edilmelidir.
Tanıtım ve reklam kampanyalarınız var mı; sizce neden önemli?
Sosyal medyayı aktif kullanıyoruz. Bunun için yıllık belli bir bütçe ayırmış durumdayız. Radyo ve TV gibi mecralara açılma çabası gösteriyoruz. Yerel basın ziyaretleri, tavsiye, ürün kalitesi en önemli reklam kampanyamız.
Sektörel iş birlikleri mümkün mü? Nasıl şekillenmeli?
Temiz ve Doğal Gıda üretimi yapan, yerelde üretim yapıp üstte belirttiğimiz dağıtım ağlarını kurma imkanı olmayan “küçük ölçekli” ama bizce en büyük olan yerel üreticiler kesinlikle bir araya gelmeliler. Nasıl ki büyük marketler onları raflarına sokmuyorlarsa, veya soksalar bile çok uzun vadelerle onları ölüme terk ediyorlarsa, yerelde üretim yapabilen, bir araya gelebilen, küçük kooperatif çatıları altında birlikte hareket edebilen tüm yerel üreticiler belli modern teknolojik ve dinamik ağların çatılarının altında dayanışma sergileyebilirler. Böylece hem kargo, hem lojistik hem tanıtım pazarlama ve stok maliyetlerinin de azalacağını randımanlı hale geleceğini düşünmekteyiz. Hatta ve hatta kesinlikle planlı üretim yapabilme ve nakit akışı anlamında da böyle bir sistem süreklilik sağlayacaktır.
* * *
Daima daha temiz gıda için sektörde verdikleri emek ve Toprak Ana projesinde yapıcı işbirlikleri için Tolga Soydaş ve Emre Sungur’a teşekkür ediyoruz. Ortak felsefede sürdürülen çabaların yarınlarda farklı modellere de vesile olabilmesi dileklerimizle…
toprakana.org 